Robotik cerrahinin kulak burun boğaz hastalıklarının baş-boyun cerrahisi alanında ağız yoluyla yaklaşımını ifade eden kullanımı “Transoral Robotik Cerrahi (TORC)” olarak isimlendirilir. Da Vinci cerrahi platformu kullanılarak uygulanan bu yeni teknolojik yöntem, hastalara ve cerraha daha güvenli ve etkili bir cerrahi olanak sağlarken pek çok avantajı da birlikte getirmektedir.
Robotik Cerrahi Nedir?
Robotik cerrahi NASA’nın uzaydaki astronotlara dünyadaki cerrahlar tarafından müdahale edilebilmesini sağlamak amacıyla geliştirilen bir teknolojidir. Robotik cerrahi platform, cerrah ile hasta arasında yer alan bilgisayar yardımlı bir elektromekanik cihazdır. Robotik cerrahi teknolojisi, modern anlamda bir tele-tıp yani robot yardımıyla uzaktan cerrahi uygulamasıdır. Robotik cerrahide aynı endoskopik cerrahide olduğu gibi cerrahi robot platformu yardımcı alet olarak kullanılır ve ameliyatı cerrah gerçekleştirir. 1998’de ilk olarak kalp cerrahisinde kullanılmış olup 2000 yıllarından itibaren batın ameliyatları, ürolojik cerrahi ve diğer alanlarda kullanımları tanımlanarak yaygın olarak uygulanmaya başlandı. Kulak burun boğaz ve baş-boyun cerrahisinde kullanımını FDA tarafından 2009 yılında onayladı.
Cerrahi Robot Nedir?
Da Vinci cerrahi platformu en yaygın kullanılan sistemdir. Bu cerrahi robot platformu 3 bölümden oluşur. Bunlar cerrah konsolu, master manipülatörler ve 3 boyutlu görüş sağlayan ekran ve ayak pedallarını içeren bölümdür. Bunlara ek olarak, robotun kollarının hasta üzerine yerleştirilip ameliyatın gerçekleştirildiği ve ekranın bulunduğu hasta başı ünitesi bulunmaktadır.
Robotik cerrahi yapabilmek için özel eğitim ve sertifika gerekir. Robotik cerrahi eğitimi özel eğitim merkezlerinde, her branş için farklı eğitim programı ile verilir. Bu eğitimlerde hayvan ve kadavra üzerinde çalışmalar yapılır.
“Expert robotic surgeon” robotik cerrahide uzman” ünvanı, 50’den fazla başarılı robotik ameliyat yapmış cerrahlara verilen unvandır. Cerrahın robotik cerrahi deneyimini gösterir.
Robotik Cerrahi Hangi Bölümlerde Kullanılır?
• Üroloji, kalp cerrahisi, genel cerrahi, göğüs cerrahisi, jinekoloji, çocuk cerrahisi, Kulak burun boğaz ve baş-boyun cerrahisi robotik cerrahinin en sık kullanılan alanlarıdır.
KBB ve Baş-Boyun Cerrahisinde Robotik Cerrahi Uygulaması
Robotik Kulak Burun Boğaz (KBB) ameliyatları, robot kollarının ağız boşluğunun içine yerleştirilmesiyle yapılmaktadır. Bu nedenle uygulanan yöntem “Transoral Robotik Cerrahi (TORC)” ya da İngilizce “Transoral Robotic Surgery (TORS)” olarak tanımlanır.
Da Vinci platformu ile yapılan transoral robotik ameliyatlar, robotun kollarına takılan enstrümanlar vasıtasıyla gerçekleştirilir. Bu enstrümanların uçları 1 cm’den küçük ve esner yapıdadır. El bileğine benzer şekilde farklı düzlemlerde ve farklı açılarda hareket edebilirler. Kesme, tutma ve yakma gibi işlevleri yerine getirirler. Bu enstrümanlardan biri olan robotik endoskoplar ise 3 boyutlu ve 16 kez büyütülmüş görüntü sağlar.
İnsan elinin aksine Da Vinci robotunun herhangi bir şekilde titremesi önlenmiştir. Daha fazla hareket açısı ve 3 boyutlu daha geniş bir görüş açısı, ameliyat alanında daha hassas bir diseksiyon sağlar. Böylece damar-sinir yapıları ile sağlam ve hastalıklı dokuların daha iyi ayırt edilebilmesini mümkün kılar. Aynı zamanda daha net sınırlar içerisinde fonksiyonları daha iyi bir şekilde koruyarak minimal invaziv cerrahi gerçekleştirmeye olanak tanır.
Da Vinci Robotik Cerrahisi İle KBB’de Hangi Ameliyatlar Yapılabilir?
Transoral Robotik Cerrahi ilk olarak tonsil kanserinin çıkarılması amacıyla yapılan “Transoral Robotik Radikal Tonsillektomi” ameliyatı ile gırtlağın üst kısmını tutan kanserler için gerçekleştirilen “Transoral Robotik Supraglottik Parsiyel Larenjektomi” ameliyatları için tanımlanmıştır. Daha sonraki çalışmalarla da aşağıdaki organ ve hastalıklara robotik cerrahi ile yaklaşılabileceği gösterilmiştir.
• Gırtlağın (larenks) iyi huylu ve kötü huylu tümörleri, kistleri ve kanserleri
• Bademciklerin (tonsillerin) iyi ve kötü huylu tümörleri
• Dil ve dil kökünün iyi ve kötü huylu tümörleri
• Geniz (nazofarenks), yumuşak damak (velum), yanak, yutak (farenks) bölgesinin iyi ve kötü huylu tümörleri
• Uyku apnesi sendromu ve horlamanın cerrahi tedavisinde kullanılabilmektedir.
Obstruktif (tıkayıcı) uyku apnesine çok seviyeli robotik cerrahi yaklaşımı ile çok başarılı sonuçlar almaktayız.
Transoral Robotik Cerrahi’nin klasik açık cerrahiye göre üstünlükleri nelerdir?
Kulak burun boğaz ve baş-boyun cerrahisinin açık yaklaşımlarında yüz ve boyun cilt kesileri gereken vakalarda alt ve üst çene kemiklerine kesiler yapılır. Robotik cerrahi yaklaşımında ise cilt kesisi yapılmaz. “Trakeotomi” adı verilen nefes borusuna delik açılması işlemi yapılmaz. Transoral yolla yaklaşılan robotik cerrahide kanama çok çok azdır. Hastaların hastanede kalış süresi kısalır ve fonksiyon kaybı olmaksızın hastalar daha kısa sürede normal beslenmeye ve konuşmaya geçer. Hasta, açık klasik ameliyatlara göre robotik cerrahide bu avantajlara sahip olur.
Robotik Cerrahinin Endoskopik Cerrahiye Göre Avantajları Nelerdir?
Bu avantajlar genelde tekniktir. Robotik cerrahi, cerraha ameliyatı daha kolay ve daha becerikli bir şekilde gerçekleştirmesini ve aynı zamanda daha kısa sürede tamamlamasını sağlar.
• Robotun 5 mm’lik el bileğini taklit edebilen ve ondan daha da fazla hareket kabiliyetine sahip uçları, en ücra noktalara girip cerrahi işlemin titizlikle gerçekleştirilmesini sağlar.
• Robotun uçları 7 düzlemde 540 derece hareket edebilir. Endoskopik aletler ise tek düzlemde hareket edebilir.
• Robotik cerrahide kullanılan bir filtre sayesinde cerrahın eli ve kullandığı alet titremez. Endoskopik ameliyatlarda ise cerrahın elinin titremesi oldukça ciddi bir problemdir.
• Robotik aletler kıvrılıp bükülebilirken endoskopik aletler serttir ve eğilip bükülemez.
• Robotik ameliyatta dikiş atılabilir. Endoskopik ameliyatta ise atılamaz.
• Robotik ameliyatta 3 boyutlu görüş vardır. Endoskopik ameliyatta ise görüş 2 boyutludur.
• Robotik ameliyatta ameliyat sahası 16 kez büyütülür. Endoskopik ameliyatta ise büyütme gerçekleştirilemez.
• Endoskopik ameliyatta cerrahın bir eli endoskopu tuttuğu için ameliyat sahasında tek elini kullanabilir. Robotik ameliyatta ise böyle bir durum söz konusu değildir. Ameliyat sahasında cerrah iki elini de kullanabilir. Ayrıca hasta başı cerrahının iki elini de kullanabilmesi ameliyat sahasında işlemlere yardımcı olur. Bu durum cerrahide dikiş atılabilmesini ve aynı anda sahada 4 işlemin yapılabilmesini mümkün kılar. Böylelikle ameliyat süresi kısalır ve endoskopik cerrahide yapılamayan işlemler kolaylıkla gerçekleştirilir.
Obstruktif (tıkayıcı) uyku apnesine çok seviyeli robotik cerrahi yaklaşımı ile çok başarılı sonuçlar almaktayız.
Tıkayıcı (Obstrüktif) Uyku apnesinin ameliyatla tedavisinde Da Vinci robotik cerrahinin yararı nedir? Nasıl kullanılır?
Tıkayıcı uyku apnesi, uykuda üst solunum yolunun farklı seviyelerinde oluşan çökmeler sonucu tıkanmasıyla oluşur. Özellikle ciddi derecede apnesi olan hastalarda bu tıkanıklık dil kökü ve gırtlak seviyelerinde görülür. Robotik cerrahi öncesi bu bölgelere müdahale etmek kapalı ameliyatlar ile mümkün olmuyordu. Fakat robotik cerrahi ile günümüzde bu işlemler artık güvenli ve başarılı bir şekilde yapılabiliyor. Bu tarz ameliyatlarda başarılı bir sonuç ve güvenli bir cerrahi için cerrahın, uyku cerrahisi konusunda deneyimli ve robotik cerrahi konusunda uzman olması gereklidir.
Larenks (gırtlak) kanseri ameliyatında robotik cerrahi nasıl kullanılır?
arenksin üst bölümünün (supraglottis) ve ses telinin (glottis) etkilendiği erken evre larenks (gırtlak) kanserinin tedavisinde robotik cerrahini kullanımının birçok avantajı vardır. Larenks kanseri ameliyatı, robotik cerrahi yöntem ile nefes borusuna delik açılmadan (Trakeotomi gerçekleştirilmeden) yapılmaktadır ve ciltte yara izi oluşmamaktadır.
Larenks kanserinin erken evresinde, seçilmiş ileri evresinde veya nüks etmiş durumunda olan hastalar robotik cerrahi ile daha kısa sürede iyileşir, daha erken dönemde konuşmaya ve yutmaya başlar. Robotik cerrahi erken evre tümörlerine müdahalede de güvenli bir şekilde kullanılabilmektedir.